Zahvaljujući rezultatima laboratorijskih ispitivanja na institutima za arheometalurgiju u Britaniji (Radivojevic, 2010), dobili smo fascinantan podatak – teritorija današnje Istočne Srbije je kolevka svetske metalurgije. Pre 7.000 godina ruda se kopala na Rudnoj glavi, metal je prvi put istopljen i prerađen u ataru sela Veliko Laole, na današnjem arheološkom lokalitetu Belvode, a pretpostavlja se da je Pločnik, lokalitet kod današnjeg Prokuplja, bio je neka vrsta velikog praistorijskog industrijskog centra.
Istočna Srbija je vekovima poznata i po zlatonosnom Peku, na kome lokalno stanovništvo i dalje ispira zlato na tradicionalan način. U stara rudarska okna može se zaviriti u Đavoljoj varoši, koja je sama po sebi izuzetna kulturna atrakcija, a nadomak Prokuplja su ostaci srednjevekovnog rudarskog sela Lubnica iz vremena Nemanjića (13-17 vek).
Put se povezuje dalje sa Senjskim rudnikom, jedinim spomenikom industrijskog nasleđa koji se našao na Evropskoj ruti industrijskog nasleđa, i koji bi trebalo, zahvaljujući sredstvima Evropske unije da postane eko muzej i posebna turistička atrakcija Srbije. Takav pristup treba da „zaustavi propadanje i depopulaciju“, dovede do obnavljanja Senjskog rudnika i da doprinos zaštiti i očuvanju prirodnog i kulturnog nasleđa (Eko muzej, Muzej Senjski rudnik, 2013).
Ako se tome doda Bor, kao rudarski grad u kome postoji i Muzej rudarstva i posve nesvakidašnji, podzemni Rudarski kafić u Borskom rudniku, te rudnici kod Aleksinca i Knjaževca, dobijamo neverovatno putovanje kroz razvoj rudarstva od praistorije do današnjih dana (Graf, 2012: 158-160).
Ruti se može dodati i Vrdnik čiji se rudnik mrkog uglja ubraja u red najstarijih ugljenokopa u Jugoslaviji, sa ubedljivo najdubljim oknom. Najpre su rudu vadili kaluđeri Vrdničkog manastira, a zatim je došao u ruke vlastelin Pongracu, koji je iskusne rudare dovlačio iz cele Evrope. Zato danas u Vrdinku živi čak 28 nacija. Nakon Drugog svetskog rata rudnik je poplavljen termalnom vodom i postaje banja. Izuzetno su zanimljive, a malo poznate, zgrade nekadašnje industrijske arhitekture u Vrdniku.
Budući da se obilje rudnika nalazi u Bugarskoj i Rumuniji, ruta Putevima rudarstva – Balkan kolevka metalurgije imaju velike šanse kao projekat prekogranične saradnje koji bi znatno uticao na revitalizaciju i zaštitu industrijskih krajolika.
